1919 yılı Ağustos ayı başında, işgalci Yunan askerleri ile silahlı mücadele edilmesine karşı çıkan Osmanlı Sadrazamı (Başbakan) DAMAT FERİT PAŞA, Dahiliye Nazırı’na (İçişleri Bakanı) yazdığı yazıda Menderes Cephesinde Yunan askerlerinin ilerleyişini durdurmaya çalışan DEMİRCİ MEHMET EFE’nin yakalanarak idam edilmesini, emrindeki KUVAYI MİLLİYE güçlerinin de dağıtılmasını ister.
Dahiliye Nazırı Adil Bey, emrindeki polis ve jandarmalarla bu işin halledilemeyeceğini belirterek Harbiye Nazır’ı (Savaş Bakanı) Süleyman Şefik Paşa’dan bu konuyu bir tümen askerle halletmesini ister.
Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa verdiği cevapta, DEMİRCİ MEHMET EFE’nin ve KUVAYI MİLLİYE’nin ortadan kaldırılması için bir tümen askerin yeterli olamayacağını, bu konunun siyasî ve idarî önlemlerle yerine getirilmesinin uygun olacağını belirtir.
Genel Kurmay Başkanlığı Arşivlerinde 4168 numara ile kayıtlı bulunan, Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa’nın Dahiliye Nazırı Adil Bey’e yazdığı cevabî mektup şöyle;
“İçişleri Bakanlığına
Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa tarafından
11 Ağustos 1919 tarih ve Özel Kalemin 7366/121 numaralı yazısına cevaptır.
Demirci Mehmet Efe’nin yakalanması ve Kuvayı Milliye’nin dağıtılması amacıyla bir tümen askerin sevki konusu, ordunun durumu ve şu andaki genel kuvvetine göre yapılması mümkün değildir. Doğrusu binlerce kişiden oluştuğu Denizli Mutasarrıflığınca da onaylanan Kuvayı Milliye’ye karşı askerî harekât yapılması ancak daha üstün askerî kuvvetin tertip ve şevkiyle mümkün olabilir. Böyle bir kuvvetin düzenlenip sevk edilmesinde maddî imkânsızlıktan çok, büyük ölçüde askerî harekâtın sonucunun ve memleket içinde ne gibi etkisinin olacağı da ayrıca düşünülmeye değer.
Bundan dolayı Demirci Mehmet Efe ve onun gibilerinin nüfuzlarının kırılması ve Kuvayı Milliye’nin dağıtılması hususlarının kuvvetten çok siyasî ve idarî tedbirler ile sağlanmasının zorunlu ve daha uygun olacağını arz ederim. Bu konuda emir sizindir.
17 Ağustos 1919
Harbiye Nazırı”
*Genel Kurmay Başkanlığı Arşivinde yaptığım çalışmalar sırasında karşılaştığım bu belge, Denizli’yi de yakından ilgilendirdiği için ÖNEMLİ.
Bu belgenin yorumunu önümüzdeki günlerde bu sayfada sizlerle paylaşacağım.
Hüsamettin Ataman
